رنگ در سازمان (5)

در بخش قبل خوانديم كه مشاهده رنگ يك واقعيت روان شناسي است و رنگ پديده اي است كه مي تواند از راه چشم اثرات مفيد يا مضري بر مغز انسان بگذارد. در اين بخش دنباله بحث را پي مي گيريم:

صفات رنگ و استفاده گوناگون از آنها

مهم‌ترين جزء نور؛ رنگ است و هنگامي که رنگ به درستي استفاده شود، علاوه بر محيط باز و خوشحال کننده مي‌تواند به قابليت ديد هم کمک كند، چنانکه تزيين يا دکوراسيون با مفهومي خاص در مورد اتاق استراحت، اتاق غذاخوري ، سينماها ، خانه‌ها ، کارخانجات و غيره هميشه مطرح است و در آنها از رنگ به نحو مطلوب استفاده مي‌شود. از رنگ‌ها نبايد صرفاً به خاطر ارزش و تاثير زيبايي ظاهري استفاده شود، بلکه بايد به لحاظ ارزش عملي آنها و استفاده براي مقصودي معين به کار روند. با توجه به صفات رنگ، تجربه شده است که رنگ‌هاي روشن خود را برجسته و بسيار نمايان نشان مي‌دهند؛ مانند رنگ زرد و قرمز و نارنجي که به رنگ‌هاي گرم شهرت دارند و اين رنگ‌ها موثرترين و پرقدرت ترين رنگ‌ها براي علامت هشدار دهنده هستند.
رنگ سبز نيز يک رنگ با قابليت ديد زياد است، کمتر برجسته مي‌نمايد و خصلت جلب کمتري دارد. رنگ هاي سبز و آبي کاملاً مخالف رنگ قرمز و از رنگ‌هاي سرد و غيرزننده هستند و آبي اساساً يک رنگ آرامش بخش است.
رنگ‌هاي ارغواني و بنفش از رنگ‌هاي مجلل و فاخر هستند. از اين رنگ‌ها در پرده برداري از پيکره‌ها و مراسم ويژه مختلف استفاده مي‌شود. اين رنگ‌ها گاهي افسردگي را تداعي مي‌كنند و آرام بخش هستند. بنفش کم رنگ از رنگ‌هاي جذاب است، قرمز تيره، بنفش تيره و سياه، تيره‌ترين رنگ‌ها هستند كه قابليت ديد کمتري دارند و فضا را محدودتر نشان مي‌دهند.
در کارگاه‌هاي زنانه كه همه كاركنان خانم هستند، از رنگ‌هاي روشن و ملايم که جاذبه قوي دارند استفاده مي‌شود.
رنگ‌هاي گرم و روشن در کارگاه‌هاي فلزکاري، نامناسب و غيرمعمول است مثلاً هيچگاه معقول نيست که مثلاً براي دستگاه پرس از رنگ صورتي استفاده شود.

اثرات رواني رنگ

از دير زمان اثر رواني رنگ در اشخاص مختلف مورد توجه دانشمندان بوده و با مرور زمان گسترش يافته است.
با يک آزمايش و تعويض رنگ‌ها بر روي پرده‌اي از يک سالن نمايش و کنترل حرارت و رطوبت سالن و اظهارات دو نفر ناظر رنگ‌ها در سالن در خصوص حرارت و مطبوعيت رنگ‌ها و کنترل نبض و درجه حرارت بدن آنها در هر 15دقيقه ثابت شده است که با تغيير رنگ‌ها در هر 15 دقيقه درجه حرارت بدن و نبض دو نفر ناظر صفحه مرتباً تغيير يافته است.
همچنين نيز ثابت شده است جعبه‌هايي که رنگ روشن و باز دارند، سبکتر و جعبه‌هاي سياه رنگ سنگيني بيشتر دارند و همچنين اطاق‌هايي از بيمارستان‌ها که رنگ آبي دارند، و يا شيشه‌هاي آبي رنگ دارند اثر خوبي روي بيماران دارد و به همين دليل است که اطاق عمل جراحي در بسياري از بيمارستان‌ها به رنگ آبي است.
براي رنگ آميزي کاغذ تحرير و مطبوعات نيز مطالعات زيادي شده است. اشخاصي که نزديک بين هستند و چشم آنها در مطالعه زياد خسته مي‌شود، بايد کاغذهاي سبز و آبي به کار برند که بسيار مناسب است.
اين رنگ‌ها در کارخانجات هم مناسب اند چون خستگي کارگران را کم و سردرد آنها را رفع مي‌كند و مانع از حرکات نامناسب مي‌شود.

رنگ‌هاي ايمني

چشم به طور طبيعي به طرف روشن ترين و رنگين ترين بخشي که در ديدش قرار مي‌گيرد، جلب مي‌شود. سياه و سفيد حداکثر تضاد را دارند.
تلفيق سياه و زرد تاثير بصري بيشتري دارد و به همين مناسبت براي مشخص کردن موانع و محدوده‌هاي خطر از علامت راه راه سياه و زرد استفاده مي‌شود.
در کارخانجات علائم هشداردهنده بايد در معرض ديد قرار گيرد و واضح باشد و اين علامت‌ها از لحاظ ديد و رنگ بايد کاملاً شاخص محيط اطرافشان باشند و نيز حداکثر درخشندگي را داشته باشند.
عملاً براي سطوح عمودي مانند بام، سقف، ديوارها، تيرهاي ساختماني، ستون و خرپاها از رنگ‌هايي مانند خاکستري يا سياه و يا سفيد استفاده مي‌شود تا رنگ‌هاي جلب توجه کننده به خوبي از آنها متمايز باشد.
منبع: روزنامه اطلاعات
/خ